De mens heeft 3 verschillende fysieke breinen: het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het menselijk brein. Het reptielenbrein gaat vooral over reflexen. Heel handig, zeker in onze eerste levensjaren, om te overleven. Reflexen worden langzaam aan geïntegreerd door de hogere breinen, maar ze blijven op de achtergrond actief. Bevriezen, vluchten of vechten zijn reflexen uit dit bewustzijn.
Het zoogdierenbrein (Limbisch systeem) gaat over voelen, emoties. Het werkt traag, maar bijna feilloos. Het menselijk brein (neocortex) gaat over logica, abstractie, concepten, vooruitdenken.
Ons denken, gedaan in die neocortex, geeft ons een enorm voordeel op andere soorten. We kunnen voorspellen, logische conclusies trekken, voorwerpen als gereedschap gebruiken, succesvolle handelingen van anderen nadoen en nog heel veel meer. Kijk maar om je heen wat ons denken ons gebracht heeft. Internet, zonnepanelen, openbaar vervoer…
De Aboriginals hebben woorden voor elk type brein. Ik heb me laten vertellen dat het woord dat ze gebruiken voor de neocortex, vrij vertaald, ‘vislijn die in de knoop zit’ is. Aboriginals kijken dan ook anders naar onze maatschappij, naar wat wij ‘vooruitgang’ noemen. Zij kijken vanuit hun zoogdierenbrein, hun hart, en zien hoe verward wij zijn, gevangen door ons denken. Zij zien de vervuiling, de kloof tussen arm en rijk, het sociale isolement en de verbroken relatie met de natuur.
Ons brein is zo krachtig, dat het in staat is om ons voelen te simuleren. Het heeft een beeld bij concepten als ‘pijn’, of ‘verdriet’, en door te denken aan verdriet, kan het brein een gevoel van verdriet oproepen. Maar… daarmee is het geen gevoel zoals het zoogdierenbrein kan laten voelen. Ons denken kan zo krachtig worden, dat het zoogdierenbrein, met al haar geëvolueerde wijsheid over helpend gedag, overschaduwd kan worden. In zo’n geval wordt het lastig om de signalen van het zoogdierenbrein op te merken.
In ons huidige onderwijssysteem ligt de nadruk van de ontwikkeling van kinderen voornamelijk op het cognitieve vlak. Toetsen (het reproduceren van kennis) en het hierargische karakter (doen wat de docent zegt) programmeren onze neocortex en laten het zoogdierenbrein on-ontwikkeld achter.
Dat is de situatie in onze maatschappij. De status van het bewustzijn van heel veel mensen in deze tijd.
Het boek ‘Zwemles’ probeert je cognitieve brein ruimte te laten maken voor het zoogdierenbrein. Door je bewust te worden van je emoties en gevoelens. Door je stil te laten staan bij wat deze signalen jou leren over hoe je in de wereld staat. En of dat jou en je omgeving wel helpt. Want je zoogdierenbrein (je ‘hart’) is traag, ze praat heel zachtjes, maar maar heeft het bijna altijd bij het rechte eind. Ze is eerlijk. Door meer naar je zoogdierenbrein te luisteren, kun je meer voelen. Door aan de slag te gaan met wat je hart je vertelt, kun je je fijner voelen, meer verbonden met jezelf, anderen en je omgeving. Je kan besluiten nemen die beter bij je passen, die eerlijker zijn. Je intenties beter afgestemd met wat er nodig is. Enzovoorts… Ja, je hart is oneindig rijk aan waardevolle informatie!
Om de lessen uit het boek ‘Zwemles’ goed tot je te nemen, is het nodig om je neocortex op een laag pitje te zetten, zodat je het verhaal kan voelen, kan ervaren. Zodat het verhaal je zoogdierenbrein in kan gaan, en je kan luisteren naar wat jouw zoogdierenbrein jou terug vertelt. Zodat je je kan verbinden met je ‘diepere zelf’, een beetje zweverig woord dat enkel doelt op de wat subtielere, ‘diepere’ gevoelens die je in je hebt.
Tijdens het lezen van dit stukje ben je de hele tijd met je neocortex bezig geweest. Je hebt het samengevat, vergeleken met andere ervaringen die je hebt gehad, bedacht of het past bij het beeld dat je hebt van ons bewustzijn, en wellicht al allerlei conclusies en oordelen geveld. Soit, zo werkt ons brein. Ga er toch maar van uit dat “ik denk, dus ik ben in de war” (Tao van Poeh).
Haal diep adem, adem rustig uit, zeg uit het diepst van je hart “fuck you!” tegen alle gedachten en gevoelens die je hebt en voelt, glimlach om het effect en wees tevreden met je plaats in de wereld om je heen. Lukte dat? Heel goed, je hebt je brein op een laag pitje gezet.
Dan kun je nu gaan lezen!
0 reacties